Michaił Bachtin

(1895–1975)

Rosyjski historyk i teoretyk literatury; autor prac o twórczości Fiodora Dostojewskiego (Problemy poetyki Dostojewskiego) oraz teoretycznoliterackich (Problemy literatury i estetyki). W latach 20. zgromadził wokół siebie krąg artystów, filozofów i badaczy, tworząc ośrodek myśli renesansowej na wzór Akademii Florenckiej.

Twórca pojęcia powieści polifonicznej (wielogłosowej); pisał też rozprawy dotyczące związków różnorodnych elementów kulturowych w kontekście całokształtu kultury epoki. Zgłębiał m.in. podstawy freudyzmu i filozofii marksistowskiej, ale głównym przedmiotem jego badań była twórczość F.M. Dostojewskiego, której analizę zawarł w głośnej pracy Problemy poetyki Dostojewskiego (1929, nowa wersja 1963, wydanie polskie 1970). Aresztowany w 1928 roku, przebywał do 1936 na zesłaniu w Kazachstanie.

W latach 30. podjął studia nad twórczością J.W. Goethego i F. Rabelais'go. Wyniki tych prac mógł opublikować dopiero w latach 60., wydając m.in. rozprawę Twórczość Franciszka Rabelais'go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu (1965, wydanie polskie 1975). Prace Bachtina zyskały światowy rozgłos, międzynarodową bibliografię jego dzieł prowadzi Queen's University w Kingston (Kanada), wydając także seryjny "Le Bulletin Bakhtine. The Bakhtin Newsletter". Edycje pośmiertne: m.in. Problemy literatury i estetyki (1975, wydanie polskie 1982), Estetyka twórczości słownej (1979, wydanie polskie 1986).