Jiří  Menzel

Jiří Menzel (1938–2020) – czeski scenarzysta i reżyser filmowy oraz teatralny. W 1966 roku otrzymał Oscara dla najlepszego filmu zagranicznego za swój reżyserski debiut – Pociągi pod specjalnym nadzorem (według prozy Bohumila Hrabala).

Był synem Josefa Menzla (1901–1975), dziennikarza, tłumacza i autora książek dla dzieci. Ukończył praską szkołę filmową FAMU w 1962 roku i wkrótce stał się jednym z najpopularniejszych czeskich twórców filmowych, współzałożycielem czechosłowackiej Nowej Fali lat sześćdziesiątych, która jednak przestała istnieć po agresji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację w sierpniu 1968 roku. Sam Menzel przez kilka lat miał wówczas zakaz pracy w filmie. Jego kolejne arcydzieło, film Skowronki na uwięzi, powstało w 1969 roku i zaraz po ukończeniu trafiło na cenzorskie półki – na premierę musiało czekać dwadzieścia lat (w 1990 roku zostało nagrodzone Złotym Niedźwiedziem na festiwalu w Berlinie).

Jiří Menzel był autorem ponad 20 filmów (oprócz wspomnianych wyżej są to m.in. Kapryśne lato, Postrzyżyny i Obsługiwałem angielskiego króla), a także kilkudziesięciu inscenizacji teatralnych w kraju i zagranicą. Napisał również autobiografię (Kapryśne lata), a także wiele felietonów i tekstów publicystycznych.

Po udarze pod koniec 2017 roku nie powrócił już do zdrowia. Zmarł w wyniku powikłań po chorobie COVID-19.