Losy Żydów w poezji Ludwika Janiona są wątkiem często powracającym, ale wiersze opublikowane w „A jednak” to coś więcej, niż narracja o Zagładzie. Dla autora wydarzenia z przeszłości stanowią pretekst do ukazania kondycji psychicznej współczesnego człowieka - rozmów o dzisiaj nie da się, bowiem prowadzić bez rozważań o wczoraj. Lektura „A jednak” to przede wszystkim poszukiwania odpowiedzi na pytania o sens życia w cieniu historii.

Czterdzieści osiem utworów Janiona to nie tylko liryka osobista. Mamy tu przede wszystkim poezję zaangażowaną w splot wielkich tragedii XX wieku i pytanie, no i co z tego? Kto i co zrozumiał? Czy klucz do zrozumienia polskiej współczesności tkwi w przedwojennym i powojennym antysemityzmie i nacjonalizmie? Czy jesteśmy w stanie zmierzyć się z echem wydarzeń sprzed ponad 70 lat? Czy przepracowanie traumy jest w ogóle możliwe?

Autor wyraża dbałość o dopasowanie formy do treści, co czyni tom różnorodnym i eklektycznym. Ludwik Janion odwołuje się do różnych tradycji poetyckich, pojawiają się też liczne nawiązania do polskiej poezji XX i XXI wieku.

Urszula Kozioł w „Odrze” pisała tak: „są to wiersze przejmujące, autor długo nosił je w sobie, borykał się z cierpieniem, które jest nie tylko jego osobistym cierpieniem (…) wystarają z Holocaustu. W przeciwieństwie do naszych wieszczów, którzy umieli cierpieć za miliony, Janion cierpi za kilka osób znanych mu osobiście lub ze słyszenia – zna ich imiona, przywołuje poetów piszących w jidysz, ale też w języku niemieckim (Celan). Pierwszym zamieszczonym w tomiku wierszem jest Żwir, tym wierszem Janion rozmawia z wierszem Celana pt. Fuga śmierci. Sięgnie i do innych wierszy tego poety (zranionego zdaniem Adorna, że po Holocauście wiersze są niemożliwe). (…) Tom A jednak musiał zostać napisany. Musiał się ukazać. Jest ważny. Przypomina, o czym trzeba pamiętać. Przypomina – czego nie wolno zapomnieć”.

Wiersze z „A jednak” poruszyły także Henryka Grynberga, który w czwartym tomie swojego dziennika przywołuje poezję Ludwika Janiona, recenzując jego tom , a o wierszu „Judasz” pisze te słowa: „Jestem wdzięczny Ludwikowi Janionowi, że napisał za mnie ten wiersz i pozwolił mi go zapamiętać w niniejszym Pamiętniku”.

Recenzja Szelestkartek.pl | Przemysław Koniuszy